Specjalny Ośrodek Szkolno – Wychowawczy w Grodkowie ma dość długą historię, bo ponad 60-letnią, a pierwsze obiekty, które stanowią do dzisiaj trzon zabudowań Ośrodka, wybudowano już w 1902 r.
Za czasów pierwszych administratorów – Niemców, oprócz kompleksów budynków mieszkalnych i gospodarczych, Zakład miał zaplecze gospodarcze w postaci 260 ha ziemi ornej. Zakład ten przeznaczony był na obóz pracy dla niemieckich młodocianych przestępców.
Po przejęciu budynków przez polską administracje, w dalszym ciągu, ale tylko początkowo, mieszkali tu Niemcy, którzy byli zatrudnieni przy odgruzowaniu miasta i terenu Zakładu.
1 lipca 1946r. został powołany do życia Wojewódzki Zakład Wychowawczy przez wojewodę śląsko – dąbrowskiego gen. Aleksandra Zawadzkiego, a pierwszym jego dyrektorem został Władysław Guzowski.
Początkowo działalność WZW przewidziana była dla młodzieży społecznie niedostosowanej w wieku 14 – 18 lat. Mogli oni korzystać z nauki w Państwowej Średniej Szkole Zawodowej powstałej w 1947r. na terenie Placówki, po której zakończeniu absolwenci uzyskiwali uprawnienia do złożenia egzaminu czeladniczego w zakresie stolarz, kowal, szewc, ślusarz. Podstawowym celem Zakładu w początkowym okresie jego działalności było zapewnienie opieki młodzieży, która na skutek działań wojennych utraciła rodzinę. Wychowankowie uzupełniali wykształcenie podstawowe, zdobywali wiedzę w gimnazjum lub zawód we wspomnianej szkole zawodowej.
Jednakże kilka lat później (1956r.), Centralne Władze Oświatowe poleciły przekazać młodzież społecznie niedostosowaną do Zakładu w Nysie, a w Grodkowie rozpoczęto pracę jedynie z młodzieżą upośledzoną umysłowo w stopniu lekkim. Od 1 IX 1956r. Placówka jest więc zakładem specjalnyWraz z reorganizacją Zakładu zmieniły się cele wychowawcze i dydaktyczne, ale w dalszym ciągu – tak jest zresztą do dnia dzisiejszego – przyświecało tym działaniom jedno z założeń Marii Grzegorzewskiej (twórczyni pedagogiki specjalnej w Polsce), które brzmiało: „ nie ma kaleki, jest człowiek” .
Dlatego podstawowym celem rewalidacji upośledzonych umysłowo stało się przygotowanie ich do życia rodzinnego, społecznego i zawodowego, a wiec najogólniej rzecz ujmując, przystosowanie społeczne.
1 lipca 1967r. uległa zmianie nazwa Zakładu i od tej pory oficjalnie brzmiała ona: Specjalny Ośrodek Szkolno – Wychowawczy w Grodkowie dla młodzieży upośledzonej w stopniu lekkim. Przy Ośrodku działał wówczas internat, który przeznaczony był dla 300 wychowanków.
Jak działał Zakład na przestrzeni lat? Otóż można powiedzieć: bardzo prężnie. Kadra nauczycieli i wychowawców powiększała się. Pracujący nie tylko podnosili swoje kwalifikacje, bo tego wymagał zawód, ale wiele serca wkładali w pracę z powierzonymi im dziećmi i młodzieżą, których to liczba stale rosła.
Wychowankowie mieszkali w 9 grupach wychowawczych ( 6-dla chłopców, 2-dla dziewcząt). Szkoła Podstawowa Specjalna ośmioklasowa posiadała 11 oddziałów. Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna była trzyletnia i posiadała 4 odziały. Prowadzone były tam dwa kierunki szkolenia : ślusarz – monter maszyn rolniczych i rolnik – ogrodnik. Ośrodek posiadał pomocnicze gospodarstwo rolne (160ha: 10ha przy zabudowaniach Ośrodka, a 150ha we wsi Sorgowa ( obecnie Żarów ) odległej o 7 km od Ośrodka ).
Z Warszawy przyjeżdżali studenci Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej na trzytygodniowe praktyki z zakresu pracy z dziećmi upośledzonymi umysłowo w placówkach szkolno – wychowawczych, a opinia profesorów i studentów PIPS w Warszawie na temat Placówki w Grodkowie była jak najlepsza.
1 czerwca 1974r. odbyły się uroczystości jubileuszowe XXV – lecia działalności Ośrodka. Nadano wówczas Placówce imię Bolesława Prusa oraz Sztandar, który został udekorowany odznaką Towarzystwa Przyjaciół Dzieci.
Do roku 1982 dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim i umiarkowanym uczyły się razem w Szkole Podstawowej Specjalnej. W sierpniu 1982r. na wniosek Rady Pedagogicznej i zgodnie ze Statutem Ośrodka, który mówił, że „jest to placówka opiekuńczo – wychowawcza dla dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim i umiarkowanym”, zaplanowano utworzenie oddziału dla tzw. „ Szkoły Życia ”. Od 1 września 1982r. w związku z zaistniałymi potrzebami utworzono więc, oddział: „klasy życia”.
Po reformie szkolnictwa uczniowie głębiej upośledzeni zostali podzieleni w zespołach edukacyjno – terapeutycznych na 2 odziały szkoły podstawowej : I i II etap edukacyjny oraz dwa oddziały klas gimnazjalnych.
1 września 1999 r. w Specjalnym Ośrodku Szkolno – Wychowawczym w Grodkowie powstał Zespół Szkół Specjalnych złożony ze Szkoły Podstawowej Specjalnej ( 6-cio letniej ) i Gimnazjum Publicznego ( 3-letniego ), a w Internacie utworzono grupę rodzinną dla dzieci zamieszkujących tu na stałe.
18.10.2000 roku nastąpiło uroczyste otwarcie sali rehabilitacji ruchowej, pracowni komputerowej oraz pomieszczeń grupy rodzinnej w internacie w obecności władz powiatowych oraz przedstawicieli PFRON-u.
W roku szkolnym 2002/2003 w wyniku reorganizacji w skład Zespołu Szkół Specjalnych weszła Szkoła Zawodowa. Dla uczniów z upośledzeniem w stopniu umiarkowanym został utworzony natomiast nowy kierunek kształcenia: pracownik gospodarstwa domowego. Przy minimalnym nakładzie zaadaptowano pomieszczenia tzw. kuźni na pracownię szycia i gospodarstwa domowego.
W roku szkolnym 2004/2005 i 2006/2007 w skład Ośrodka wychodzą następujące jednostki organizacyjne : Zespół Szkół Specjalnych tj. Publiczna Szkoła Podstawowa (klasy I – IV), Publiczne Gimnazjum Specjalne (klasy I – III), Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna (w zawodach : stolarz, ślusarz i ogrodnik, a obecnie: malarz – tapeciarz, ogrodnik) oraz Internat. Dla uczniów Zasadniczej Szkoły Zawodowej Specjalnej dla upośledzonych w stopniu umiarkowanym i znacznym funkcjonuje oddział przysposabiający do pracy (odział PdP) o kierunku – pracownik gospodarstwa domowego. Obecnie Placówka nie jest już placówką zapewniającą opiekę całoroczną (na czas ferii i wakacji dzieci, nie mogące powrócić do domów rodzinnych, trafiają do domów dziecka), ale w dalszym ciągu realizujemy natomiast postawiane sobie cele wychowawcze i resocjalizacyjne prowadzące do uspołecznienia uczniów i dania im szansy umożliwiającej samodzielność życiową i materialną.
opracowała : mgr Anna Zagórska